Con chim nhỏ chẳng thích bay nhày, một ngày kia nó bay qua một khu vườn nọ, nó chợt phát hiện ra ở đó có một cái cây. Nhìn chung thì đó cũng là một cái cây binh thường như bao cây khác, không phải một cây lớn, cành nhánh không quá sum suê, nhưng không hiểu sao đối với con chim nhỏ nó thấy cái cây này có cái gì đó cuốn hút làm sao.
Nó sà xuống liệng quanh một vòng rồi đậu xuống một cành nhỏ. Cái cành cây nhỏ hơi khẽ rung rinh một chút... Con chim nhỏ cảm thấy thích thú với cành cây này. Nên từ ngày hôm đó nó thường xuyên bay tới đậu trên cành cây đó. Cành cây luôn khẽ rung rinh mỗi khi con chim nhỏ đậu trên.
Một ngày nọ, khi con chim đậu trên đó ngẩng đầu nhìn trời xanh qua vòm lá nó bỗng thấy vui vui liền cất giọng hót một giai điệu ngắn. Cái cây sau khi nghe có vẻ cũng thích thú liền lắc lư cành nhè nhẹ để tán dương.
Từ hôm đó như thành thói quen, ngày nào con chim nhỏ cũng đậu xuống cành cây quen thuộc rồi cất lên một khúc hát, và lần nào nó cũng được cái cây tán dương. Một ngày kia khi con chim nhỏ hát một khúc nhạc vui mừng ngày mới bắt đầu, chuẩn bị bay đi thì cái cây khẽ hỏi:
- Này bạn, bạn tên gi?
Con chim nhỏ trả lời mau mắn:
- Mình là Nhạn.
Chỉ thế thôi rồi nó bay đi. Nhưng nó luôn ghé lại đậu trên cành nhỏ quen thuộc mỗi ngày chỉ để hát lên những giai điệu ngăn ngắn cho cái cây nghe. Và mỗi ngày cái cây và con chim nhỏ nói với nhau một chút, chút thôi, chỉ thế. Nhưng không ngày nào con chim không ghé lại chào cái cây và hát cho cây nghe một khúc nhạc ngắn. Riết rồi nó và cái cây thân nhau lúc nào không biết.
Một hôm, khi chú chim nhỏ kết thúc giai điệu đầu ngày của mình, cái cây rung rinh cành lá, cây nghiêng cành một chút để những cánh lá của mình quệt nhẹ lên cánh chú chim nhỏ, cây nói:
- Tớ thích bạn!
Con chim nhỏ mỉm cười:
- Ngày mai tớ lại đến nhé!
Con chim bay đi trong khi nghĩ lại phút cành cây chạm nhẹ cánh lá vào mình và câu nói của mình mà mắc cười.
Rồi cứ thế thỉnh thoảng cái cây lại đong đưa tán lá để những cánh lá khẽ chạm vào cánh của con chim nhỏ và khẽ nói:
- Tớ thích chạm vào bạn thế này.
- Còn tớ thích đậu lên cành của bạn ở chỗ này.
Thế thôi rồi con chim lại bay đi. Và rồi mỗi ngày một vài câu nói ngắn ngủi. Vài phút giây nói chuyện với nhau.
Rồi mùa đông về cái cây trút bớt lá, còn con chim nhỏ cũng bay về nơi ấm áp tránh bớt cái giá rét. Mùa đông tới làm cho cái cây buồn một chút vì không được nghe tiếng chim mỗi ngày.
Tiết trời thêm lạnh, làm cho cái cây trông có vẻ càng thêm xơ xác. Khi đó có một con sóc lui tới, nó cũng thỉnh thoảng trò chuyện cùng cái cây. Và cũng giống như con chim nhỏ, dần dà thành quen. Cái cây luôn thấy những mẩu chuyện cùng sóc thật là thú vị. Cây luôn tán dương sóc về những mẩu chuyện sóc kể. Đôi khi cái cây cũng nhớ tới tiếng hót của con chim kia nhưng nếu so ra thì những câu truyện sóc kể ra thú vị hơn nhiều. Cái cây dường như muốn nghe nhiều chuyện từ sóc hơn nữa. Sóc bảo:
- Để tôi dọn nhà tới đây tôi sẽ có nhiều thứ để kể cho cây nghe bất cứ khi nào cây muốn.
- Ừ, đó là một đề nghị thật là hợp lý. - Cái cây trả lời.
Và từ hôm đó sóc chọn được một cái hốc nhỏ trên cây làm nhà để ở và nói chuyện thân mật với cây.
Rồi ngày dần qua, xuân về, thời tiết ấm áp hơn, con chim kia lại trở về. Việc đầu tiên khi trở lại là sáng hôm sau con chim bay đến đậu trên cành cây quen thuộc mọi khi cất lên giọng hát.
- Ồ, bạn trở lại rồi đấy ư! - Cái cây hỏi.
Con chim nhỏ chăm chú nhìn cái cây và nhận ra cái cây giờ đã lớn hơn một chút, cành lá cũng trổ đậm đà nét đẹp hơn. Nó nói:
- Ồ bạn đẹp hơn sau thời gian vừa qua đấy.
Cái cây rung rinh tán lá vui vẻ đón nhận câu tán dương của con chim nhỏ. Cây uốn cành để lá vỗ nhẹ lên đôi cánh chim.
- Tớ nhớ bạn lắm đấy!
Con chim nhỏ trả lời:
- Ừ, tớ cũng nhớ bạn.
Vẫn những lời trao đổi ngắn gọn quen thuộc. Và hằng ngày con chim vẫn tìm tới để hát cho cái cây nghe. Mỗi bận như vậy con chim cũng luôn cảm nhận được cái thân mật từ cánh lá mỗi khi chạm nhẹ lên đôi cánh chim.
Rồi một ngày, con chim hỏi:
- Mình làm nhà ở đây trên cái cành nhỏ này nhé!
Thoáng một chút, rồi cái cây hỏi lại:
- Ơ, thế bạn không có nhà à?!
Con chim ấp úng:
- Có chứ!
Chỉ vậy rồi nó lại bay đi để rồi lại trở lại hát trên cành cây vào hôm sau. Mỗi ngày nó lại nhận được những cái vuốt ve của cành lá tán dương sau những khúc hát.
Lại một hôm khác chim hỏi:
- Tớ làm nhà ở đây nhé được không?
Cây hỏi lại:
- Thế nhà của bạn bây giờ ở xa đây à?
Con chim nhỏ mỉm cười. Và nó bay đi. Cứ như thế ngày qua ngày nó vẫn đến hát cho cây nghe và đều nhận được những cái vuốt ve trìu mến của cành lá.
Con sóc ở trong nhà của mình vốn dĩ ngay cái hốc nhỏ nên ngày nào chẳng biết con chim tới chơi, cũng như những bài hát mà chim hát cho cây nghe, kể cả những câu thoại ngắn giữa con chim và cây. Một ngày nọ, con sóc có vẻ bực bội với con chim nhỏ.
Một lần nữa, con chim lại hỏi:
- Mình làm tổ ở đây được không?
Cái cây hỏi lại:
- Ở đâu?
- Trên cái cành quen thuộc mà tớ vẫn đậu này.
Đột nhiên con sóc lên tiếng:
- Có người ở đây rồi!
Con chim nhỏ ngơ ngác chưa biết là ai. Nó hỏi khe khẽ và biết đó là sóc. Hôm sau con chim lại tới. Nó vẫn hồn nhiên hát cho cái cây nghe. Dường như cái cây cảm nhận được sự khó chịu của sóc khi nghe con chim hót. Cây không nghiêng cành để tán lá cọ nhẹ lên cánh chim nữa. Một cử chỉ thân thuộc mọi khi hôm nay biến mất. Khi con chim bay đi nó mới chợt nhận ra là thiếu cái gì đó. Ồ, sao vậy nhỉ. Hôm nay mình đánh mất một cái gì thì phải. Nó vừa bay vừa nghĩ, và cuối cùng nó chợt nhận ra là cái cử chỉ quen thuộc mọi khi hôm nay không có. Chiều hôm đó con chim bay lại đậu nơi quen thuộc. Nó nhìn cái cây và hỏi:
- Cây này, có gì không ổn à?
Hơi ngừng lâu một chút rồi cái cây hỏi lại:
- Ơ, sao hôm nay bạn lại quay lại vào cả buổi chiều nữa à?
- Ừ, nhưng mình lại phải bay đi bây giờ.
Nói rồi con chim bay đi, để lại trong cái đầu bé tẹo của nó một câu hỏi mà hình như cây không muốn trả lời.
Sáng hôm sau, con chim không tới. Cái cây buồn buồn. Con sóc vỗ về an ủi một chút, cây vui tươi tỉnh lại rung rinh cành lá. Dù sao cả mùa đông vừa rồi thì chim cũng có ghé lại có sao đâu. Nhưng chiều hôm đó con chim lại đậu nơi cành quen cũ. Nó hỏi:
- Mình hát cho bạn nghe nhé!
Cái cây mỉm cười. Nhưng khi đó sóc ở trong tổ nói vọng ra:
- Buổi chiều để cho người khác nghỉ một chút được không!
Con chim có lẽ có chút tự ái, nhưng nhìn lại thì nhà của sóc lại là cái hốc ngay đầu cành mà con chim đang đậu. Nó lịch sự giữ im lặng chỉ hỏi han nho nhỏ mấy câu với cây rồi bay đi. Cái óc bé tí xíu trong cái đầu nho nhỏ của nó có luồng điện chạy ngang qua. Nó thấy như mình mất mát cái gì. Cái gì nó chẳng xác định được rõ ràng. Con chim nhỏ chỉ thấy buồn buồn, chẳng biết nguyên do.
Hôm sau con chim không ra khỏi tổ. Nó nhìn trời nhìn đất một hồi. Rồi nó phóng tầm mắt xa hơn ra cái hồ phía xa, trời không có gió, mặt hồ không một gợn sóng nhỏ in hình nền trời. Con chim ngắm mặt hồ và chợt thấy mặt hồ in hình đám mây thật lạ. Nó thò đầu ra khỏi tổ ngước mắt nhìn lên bầu trời và nó thấy đám mây kỳ lạ kia, đám mây mang hình một dấu hỏi thật lớn. Sao lạ vậy cà? Nó nghĩ, không lẽ trời già trêu ngươi cái nỗi niềm bé nhỏ của riêng mình. À, dấu hỏi, sao giống câu hỏi của mình quá vậy. Chỉ có câu hỏi không có câu trả lời! Con chim nhỏ nhớ tới cái cây. Lòng nó xốn xang. Nó tự hỏi lòng mình sao lại xốn xang. Nó chẳng trả lời được. Hôm sau nữa nó vẫn nằm bẹp dí trong tổ, không muốn làm gì. Nó uể oải suy nghĩ. Và cho dù có nghĩ cách mấy đi nữa nó cũng không có câu trả lời cho câu hỏi của nó, bởi bộ óc của nó vốn dĩ bé tẹo. Chẳng lẽ câu hỏi của nó lại khó thế đến nỗi hiện cả trên nền trời dưới hình thức một đám mây sao! Nó bồn chồn. Cảm xúc không rõ ràng. Và nó chợt nhận ra rằng, nó đang nhớ đến cái cây ghê gớm. Nó yêu cái cây thật nhiều. Mấy ngày nay nó không hát vào buổi sáng cho cái cây nghe. Nó nghĩ phải rồi, nó cần phải luyện lại giọng để quyết chí ngày mai hát đền cho cây nghe một khúc nhạc vui mới. Và nó bắt đầu tập luyện.
Sáng sớm hôm sau nó đã bay tới đậu nơi quen thuộc. Nó vui vẻ hỏi:
- Cây có muốn nghe hát không?
Cây điệu đà khe khẽ đung đưa cành lá ra chiều ưng thuận.
Con chim cất giọng bắt đầu một bài ca mới...
Nhưng mới ngân nga được một câu thì từ trong cái hốc nhỏ gần đó sóc thò đầu ra phàn nàn:
- Mới sáng sớm đã ầm ĩ ai mà ngủ cho được!
Con chim mất cái hứng ca hát. Nó nhận ra, ồ đây không phải nơi nó cư ngụ mà nhà của một người khác. Nó cũng nhận ra mỗi lần nó hỏi ý kiến với cây khi muốn dọn nhà tới trên cây này, cây chưa hề trả lời nó. Có lẽ lý do là ở đây đã có nhà của sóc chăng.
Nó chào tạm biệt rồi bay đi đầu óc nghĩ mông lung. Ôi cái đầu bé tẹo mà sao lại phải nghĩ lắm thế.
Sáng hôm sau con chim bay lại chưa kịp chào, hỏi han cây nó đã thấy con sóc đứng ở đó phía đầu cành mà nó vẫn thường đậu. Con sóc có vẻ đắc chí vừa đứng vừa nhún nhảy, đung đưa đôi chân theo nhịp rung nhè nhẹ của cành nhỏ. Con chim nhận ra cái cây có niềm vui riêng với con sóc chứ không phải với mình. Chả thế mà những câu hỏi của nó không bao giờ có câu trả lời. Nó nhận ra điều đó. Bây giờ thì nó đã hiểu. À ra thế. Nó tủi thân. Nó buồn. Nhưng đó là sự thật. Và nó đã có được câu trả lời rõ ràng. Nó vụt bay đi, vừa bay vừa nghĩ: "Mày khờ khạo thật Nhạn ạ! Đúng là đồ khờ!"